ÇOCUKLARA CİNSELLİK NASIL  ANLATILIR?

Çocuğunuzun nasıl boyu uzuyor, kilosu artıyorsa bedeninde de bazı değişimler aşama aşama gerçekleşiyor. Bu gelişim alanlarından biri de  cinsel gelişimdir.

“Ben nasıl doğdum?”, “Neden benim pipim yok?”, “Seks ne demek?” gibi sorular, birçok anne-babayı afallatır; kimi anne-baba “ayıp” der geçer, kimi anne-baba “Büyüyünce öğrenirsin.” veya “Seni leylekler getirdi.” gibi söylemlerde bulunarak konuyu geçiştirir, bazı anne-babalar ise gerçekleri anlatmaya çalışır ama nasıl bir dil kullanacağını bilemez. Çocuklar bu soruları sorarlar çünkü çocuklar doğdukları andan itibaren cinsellikleri olan bireylerdir. Özellikle 6 yaşına kadarki dönemdeki cinsel davranışları ve sordukları sorular kendi bedenlerini, kendi var oluş biçimlerini ve sahip olduğu özellikleri (cinsiyet, içgüdü, dürtü, haz odaklılık vb.) tanımaya yöneliktir ve normal gelişimin parçalarıdır. 6 yaşına kadarki dönemde cinsellik gerçeklikte değil, hayal ve düşlem dünyasında deneyimlenir.

3-5 Yaş Aralığı: Okul Öncesi Dönem

Hangi gelişim evresindeler?

3-5 yaş aralığındaki çocuklar, kendi bedenlerini keşfetmiş çocuklardır. Var olan keşfetme istekleri, diğer kişilerin bedenlerine yönelir (kim neye sahiptir, neye sahip değildir). Kendi cinsel organlarının, karşı cinsin cinsel organından farklı olduğu fark ederler. Bu dönemdeki çocuklar sorular (“Benim neden pipim/penisim yok?”, “Onda ne var?”, “Onunki neden farklı”  gibi) sorarak ve oyunlar oynayarak (doktorculuk, bebekleri inceleme gibi) meraklarını gidermeye çalışırlar. Kendi bedenlerini ve cinsel organlarını keşfetme amacıyla mastürbasyon davranışları görülebilir. Bu girişimler, onların cinsiyet kavramını daha detaylı anlamalarına yardım eder. Buna ek olarak, bu yaş aralığında anne ile baba arasındaki ilişkiye dair merak başlar. Bu yaş aralığındaki çocuklar bilinmeyeni açıklamak için kendi kendilerine hikayeler uydurabilir. Tam da bu yüzden sordukları soruları dikkatlice dinlemek ve gerçekçi yanıtlar vermek önem taşır.

 Neyi bilmeye ihtiyaçları var?

Okul öncesi dönemindeki çocuklar, sordukları sorulara basit yanıtlar ararlar. Örneğin “Bebekler nereden gelir?” sorusundaki amaç kendi var oluşunu öğretmektir. Bu soruya şu şekilde cevap verebilirsiniz: “Babadan gelen bir sperm ile anneden gelen bir yumurta birleşir, oluşan şey annenin karnında “rahim” denilen özel yerde büyür”. Verilen bilgi yeterli olmazsa çeşitli sorular sorarak (“sperm nerden gelir?”, “sperm annenin karnına nasıl girer?” vb.) daha fazla bilgi isteyebilirler.

Çocuğunuzdan gelen sorulara cevap verin, sorduğundan daha fazlasına cevap vermemeye dikkat edin. Verdiğiniz bilgi ona yeterli gelmezse başka sorularla daha fazla şey bilmek istediğini size gösterecektir.

Vücudun kısımlarına verilen doğru isimleri kullanmasını teşvik etmeye devam edin ve “iyi dokunuş” ile “kötü dokunuş” arasındaki farkı öğretmeye başlayın. Bunları anlatırken tabii ki ahlak polisi gibi davranmanıza gerek yok, genital bölgenin mahrem olduğunu, bu “özel bölge” lere anne-baba veya doktor dışındaki kişilerin dokunmaması gerektiğini söylemeniz yeterli olacaktır.

Bu yaş aralığında uygunsuz davranışlarla karşılaştığınızda, sakin ve kibar yaklaşımınızı korumaya çalışın, özellikle tehditkar söylemlerden (“ellersen kötü olur, çürür, kopar”) kaçının. Korkutmalar çocuğunuzun davranışı önlemek yerine gizli kapaklı devam etmesine ve birtakım kaygı problemlerine neden olabilir.

Mastürbasyon yoğun ve sürekli olmadıkça normal ve sağlıklı olduğunu unutmayın. Yoğun ve sürekli olmaya başladığında ilgisini başka bir şeye çekmeye çalışın. Ona vermek istediğiniz mesaj mastürbasyon yapmanın sağlıklı ve normal olduğu, sadece kendi odasının mahremiyeti içinde yapılacak bir şey olduğudur. Araştırmalar fiziksel ve duygusal ihtiyaçları yeterli düzeyde karşılanmayan çocukların, -haz elde etmek amacıyla- mastürbasyona daha çok yöneldiklerini göstermektedir.

Çocuklar neden evcilik oynar? Çocuğunuzu yaşıtlarıyla “cinsel oyunlar” (doktorculuk, karı-kocalık vb.) oynarken bulursanız, onu azarlamamaya ve ona kötü bir şey yapıyormuş hissi aşılamamaya dikkat edin. Bu gibi oyunların amacı cinsel bir aktivite gerçekleştirmek değil, yoğun merak duygusunu gidermektir. Böyle bir durumla karşılaştığınızda, sakin şekilde kıyafetlerini giymelerini isteyin. Çocuğunuzla yalnız kaldığınızda merakının farkında olduğunuzu belirtin, sonrasında “mahrem bölgeler” kavramını (mayomuzun kapattığı yerler şeklinde tanımlanabilir) ve başkasına dokunmanın sınırlarını anlatın.

Çocukları cinsel istismardan korumaya yönelik tavsiyeler

 1- Çocuklarınıza vücudun özel bölgelerinin doğru adlarını öğretin.

2-Sadece yabancıların tehlikeli olduğuna odaklaşmayın. Unutmayın ki çocukların çoğunluğu tanıdığı ve güvendiği kişiler tarafından istismar edilmektedir.

 3- Çocuklarınıza fiziksel güvenlik ve hangi dokunmanın normal hangisinin normal olmadığını öğretin.

 4- Çocuklarınızı vücutları hakkında kararların kendilerine ait olduğunu konusunda bilinçlendirin. Başkalarının kendisine dokunmasını istemediğinde hayır demeye yüreklendirin, istismar amaçlı olmasa bile ve başkalarına dokunmamalarını söyleyin.

 5-Yetişkinler ve büyük çocukların asla vücutlarının parçaları ile ilgili yardıma ihtiyaçlarının olmayacağını bildiklerinden emin olunuz (banyoda ya da tuvalete giderken).

 6-Çocuklarınıza kendi bedenlerinin bölgelerine kendilerinin bakmalarını öğretin (Tuvalete, banyoya giderken, tuvalet kağıdı kullanırken vs). Böylece diğer yetişkin ve çocukların yardımına bağımlı olmazlar.

 7- Çocuklarınızı iyi sırlar (sürpriz partiler gibi- bunun sakıncası yok çünkü uzun zaman sır tutmak zorunda değiller) ve kötü sırlar (onlar çocuğun sonsuza kadar tutmak zorunda olduğu sırlardır, ki bu kabul edilemez) arasındaki fark konusunda eğitin.

 8-İç güdünüze güvenin. Eğer çocuğunuzu birine bırakmanın kolay olmadığını düşünüyorsanız, bırakmayın. Cinsel istismar konusunda kaygılanıyorsanız, sorular sorun.

Birçok konuda olduğu gibi – cinsel eğitim konusunda da gerekli bilgilendirmeyi, uyarıları yaptıktan ve davranışlarının sorumluluğunu alma becerisini kazanmasında çocuğunuza yardım ettikten sonra, ona güvenmekten başka yapabileceğiniz bir şey yok. O, hala sizin çocuğunuz olsa da büyüyor, size olan ihtiyacı günden güne azalsa da hala sizin orada olduğunuzu bilmeye ihtiyacı olduğunu  unutmayın…

Sağlıklı ve mutlu günler…

OKUL REHBERLİK SERVİSİ